Zarys działalności Koła PZF w Wąbrzeźnie

Z okazji przypadającego w tym roku jubileuszu Wąbrzeskiego Domu Kultury, który w październiku obchodzić będzie 50 lecie istnienia rozpoczynamy cykl wspomnień osób i organizacji bezpośrednio związanych z placówką. Będą to wspomnienia byłych pracowników, dyrektorów, a także osób, które przez wiele lat należały do kół zainteresowań. W ciąg wspomnień wprowadzi nas historia Polskiego Związku Filatelistycznego w Wąbrzeźnie z punktu widzenia obecnego prezesa Koła Janusza Biegaja.

Początki działalności Koła filatelistycznego w Wąbrzeźnie datują się od lat pięćdziesiątych XX wieku.
W dniu 12 listopada 1956 r. w mieszkaniu pana Józefa Modrzyńskiego przy ulicy Dolnej spotkali się wąbrzescy filateliści: Józef Modrzyński, Zbigniew Paczkowski, Edmund Arciszewski, Julian Barej, Henryk Kurzyński, Stanisław Dygasiewicz oraz Edmund Szmytkowski.
Zebraniu przewodniczył J. Modzryński, protokołował Zb. Paczkowski. Na wniosek Kol. Dygasiewicza obecni na zabraniu postanowili utworzyć Klub Polskiego Związku Filatelistów w Wąbrzeźnie. Po podpisaniu oświadczeń o przystąpieniu do Związku Filatelistów wybrano Zarząd Koła w następującym składzie:
Przewodniczący – Józef Modrzyński
Sekretarz – Zbigniew Paczkowski
Skarbnik – Edmund Arciszewski
Przew. Kom. Rewizyjnej – Stanisław Dygasiewicz
W dniu 12.10.1957 r. odbyło się Walne Zebranie Koła Polskiego Związku Filatelistów w Wąbrzeźnie. Sprawozdanie z działalności Koła złożył J. Modrzyński, ze złożonego sprawozdania wynika, że liczba członków wzrosła do 12 osób. W październiku 1958 r. odbyło się Walne Zebranie Koła Polskiego Związku Filatelistów w Wąbrzeźnie. Z powodu nawału pracy zawodowej z funkcji przewodniczącego zrezygnował J. Modrzyński. W okresie od poprzedniego Walnego Zebrania odbyło się 8 zebrań. Po dyskusji udzielono absolutorium Zarządowi i wybrano nowy Zarząd – przewodniczącym został Jan Wallner, sekretarzem Henryk Załeński, skarbnikiem Ambroży Kutta, zaś kronikarzem Zbigniew Paczkowski, który został wybrany również przewodniczącym Kom. Rewizyjnej.
W tym czasie większość członków Koła było związanych ze Związkiem Harcerstwa Polskiego, dlatego postanowiono, że zebrania członków Koła odbywać będą się w nowo wybudowanej harcówce nad jeziorem Zamkowym. Z ramienia Zarządu spotkanie członków prowadzić miał Hieronim Racki. W miesiącu czerwcu 1959 r. Zb. Paczkowski zawiadomił Zarząd o rezygnacji z pracy w Zarządzie Koła z powodu podjęcia pracy poza Wąbrzeźnem, jednak pozostał nadal członkiem Koła PZF w Wąbrzeźnie. Stanisław Dygasiewicz zrezygnował z członkostwa w naszym Kole z powodu zmiany miejsca zamieszkania, przeniósł się do Bydgoszczy. Kolega Arciszewski również z powodu nawału pracy zmuszony był zrezygnować z aktywnej pracy w Kole.
Praca Zarządu Koła w tej sytuacji spoczęła na barkach kolegów Jana Wallnera i Hieronima Rackiego. Kol. Racki przejął obowiązki sekretarza oraz dodatkowo obowiązki skarbnika, bowiem A. Kutta zachorował i przez dłuższy okres czasu przebywał na leczeniu sanatoryjnym. Zebrania odbywały się w świetlicy Komendy Hufca ZHP nad jeziorem Zamkowym.
W roku 1959 zaczęło regularnie ukazywać się czasopismo „Filatelista”, sprzedawano je w kioskach.
Rok 1960 był okresem słabej działalności Koła, które ograniczało się jedynie do odbioru abonamentów przez członków Koła.
W 1963 r. odbyło się kolejne Walne Zebranie Koła PZF w Wąbrzeźnie. Stwierdzono brak środków finansowych na działalność Koła. Kol. Wallner złożył propozycję aby zwrócić się do wąbrzeskich zakładów pracy, aby jeden z nich objął opiekę nad Kołem. W głosowaniu tajnym wybrano Zarząd: przewodniczący J. Wallner, skarbnik A. Kutta, sekretarz R. Becker.
W dniu 12 stycznia 1964 r. delegacja Zarządu Koła PZF w Wąbrzeźnie zawarła porozumienie z Zarządem Powszechnej Spółdzielni Spożywców w Wąbrzeźnie reprezentowanym przez prezesa Spółdzielni E. Arciszewskiego oraz kierownika działu Samorządu Spółdzielni Henryka Łącznego w sprawie przejęcia opieki wyżej wymienionej Spółdzielni nad Kołem PZF. Na podstawie tego porozumienia ustalono, że członkowie Koła PZF zostaną członkami PSS w Wąbrzeźnie, natomiast Koło będzie miało charakter Koła przyzakładowego. Zarząd Spółdzielni udostępni na potrzeby Koła swoją świetlicę, a także będzie wspierał finansowo działalność Koła. Opiekunem ze strony Spółdzielni został H. Łączny. Ustalono, że siedziba Koła będzie Ośrodek Praktycznej Gospodyni „Walentyna” w Wąbrzeźnie.
W grudniu 1964 r. odbyło się Nadzwyczajne Walne Zebranie Koła PZF. W lokalu miejscowej placówki PSS „Walentyna” zebrali się członkowie Koła. Przewodniczący Koła Jan Wallner z powodu nawału pracy zawodowej złożył oświadczenie, iż rezygnuje z zajmowanego stanowiska. W głosowaniu tajnym wybrano nowy Zarząd:
Przewodniczący – Zbigniew Paczkowski
Sekretarz – Jan Wallner
Skarbnik – Edmund Gryża
Kronikarz – Henryk Załeński
Przew. Kom. Rew. – Jan Zwarycz
Na zebraniu rozważono współpracę z nowym Kołem PZF przy Pomorskich Zakładach Tworzyw Sztucznych w Wąbrzeźnie. W dniu 01.12.1965 r. doszło do spotkania Zarządu Koła PZF w Wąbrzeźnie z grupą filatelistów z Pomorskich Zakładów Tworzyw Sztucznych w Wąbrzeźnie. Podjęto wspólną uchwałę o następującej treści:
„My przewodniczący Koła PZF w Wąbrzeźnie oraz Koła przy Pomorskich Zakładach Tworzyw Sztucznych w Wąbrzeźnie, mając na uwadze dobro naszych organizacji, doszliśmy do porozumienia, że tylko kierowane przez nas Koła mogą w sposób właściwy realizować swoje założenia w połączonej organizacji.”
W imieniu Zarządu Koła PZF w Wąbrzeźnie oświadczenie złożył – podpisał Zbigniew Paczkowski, w imieniu Koła przy Pomorskich Zakładach Tworzyw Sztucznych Marian Feński. Zebranie odbyło się w lokalu PSS Społem „Walentyna”. Zarząd Koła w dniu 15.12.1965 r. powołał do życia Koło Młodzieżowe przy Kole dla dorosłych. W skład komisji Młodzieżowej powołano następujące osoby: Marian Feński, Julian Barej, Kazimierz Bester, Henryk Załeński, Jan Zwarycz. Komisja na swym pierwszym posiedzeniu wybrała przewodniczącego Mariana Feńskiego.
W miesiącu grudniu w świetlicy PSS przy ulicy Kościuszki nastąpiło połączenie Kół miasta Wąbrzeźna. Wybrano nowy Zarząd Koła:
Przewodniczący – Zbigniew Paczkowski
Wiceprzewodniczący – Marian Feński
Sekretarz – Kazimierz Bester
Skarbnik – Edmund Gryza
Kronikarz – Henryk Załeński
Komisja Rewizyjna – Przewodniczący – Andrzej Nawrafil
Członkowie – Jan Zwarycz, Leszek Klabuhn
5 stycznia 1966 r. zorganizowano I pokaz znaczków pocztowych, odbył się on w Klubie Międzyzakładowego Związku Zawodowego Pracowników Handlu i Spółdzielni (Hotel, I piętro) przy Placu Zwycięstwa. Pokaz cieszył się dużym zainteresowaniem wśród mieszkańców miasta – frekwencja dopisała. W czasie pokazu Zarząd Koła przyjął sporą ilość młodzieży do Koła Młodzieżowego.
II pokaz znaczków pocztowych odbył się już w pomieszczeniach Powiatowego Domu Kultury w Wąbrzeźnie w dniach od 1 do 5 czerwca 1967 – prezentowano zbiory wystawców młodzieżowych.
W tym samym roku 1967, w dniach 18-24 czerwca w sali kolumnowej Domu Kultury w Wąbrzeźnie odbył się kolejny Pokaz Znaczków Pocztowych.
Wąbrzeski Dom Kultury wiele razy udostępniał filatelistom naszego Koła sale – pomieszczenia w celu zorganizowania przez Koło Pokazów i Wystaw Filatelistycznych. W WDK były Wystawy Znaczków Pocztowych – zbiory filatelistów naszego Koła, jak również kolegów filatelistów z wielu polskich miast: Bydgoszczy, Torunia, Chodzieży, Piły, Łasina i innych miast.
Odbywały się wystawy na szczeblu regionalnym, również organizowaliśmy Wystawy Okręgowe znaczków klasycznych, tematycznych znaczków polskich oraz krajów europejskich. Jedną z ciekawszych wystaw była I Okręgowa Wystawa Filatelistyczna „PHILEX IV Toruń – Schwerin”, która była zorganizowana w Wąbrzeskim Domu Kultury w sali kolumnowej. W wystawie brali udział członkowie naszego Koła, jak również filateliści z całego Okręgu Toruńskiego, swe zbiory zaprezentowali również koledzy z Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Wystawa cieszyła się dużym powodzeniem, odwiedziło ją dużo mieszkańców Wąbrzeźna, zarówno osób starszych jak i młodzieży. Prezentowane zbiory były na wysokim poziomie.
W dniu przed otwarciem wystawy odbyło się plenarne posiedzenie Zarządu Okręgu Toruńskiego PZF z udziałem członków naszego Koła oraz innych Kół oraz delegacji z NRD z prezesem Związku Filatelistów Niemieckich Hansem Schüttem na czele.
Sekcja filatelistyczna działała przy Wąbrzeskim Domu Kultury. W salach WDK odbywały się spotkania filatelistów w każdą środę tygodnia, były to spotkania towarzyskie, przyjeżdżali koledzy z Torunia, Chełmży i innych miast. Członkowie Kół przynosili ze sobą różnego rodzaju materiały filatelistyczne jak znaczki, koperty ze znaczkami, karty pocztowe i inne walory filatelistyczne w celu wymiany, uzupełnienia serii i zbiorów. Starsi filateliści służyli młodszym fachową wiedzą na temat znaczków pocztowych, ich zbieractwa. Dyskutowano jak budować i opracowywać zbiory.
W miesiącu październiku, z reguły każdego roku, odbywały się spotkania z okazji „Dnia Znaczka”.
Środowe spotkania wymiennie odbywały się wspólnie – dorośli i młodzi filateliści, młodzi filateliści mogli dużo nauczyć się i zdobyć fachową wiedzę od starszych kolegów, którzy posiadali zbiory znaczków na wysokim poziomie, wielokrotnie nagradzane na wystawach różnego szczebla w Polsce i zagranicą.
Również w WDK odbywały się konkursy filatelistyczne dla młodzieży tzw. „Maratony”. Eliminacje odbywały się w grupach wiekowych – młodszej i starszej, konkurs obejmował dwa etapy, część, w której trzeba było odpowiedzieć na piśmie na pytania, druga część to praca przy budowie zbioru z opisem na kartach wystawowych. Zwycięzcy w poszczególnych grupach kwalifikowali się do konkursu na szczeblu wojewódzkim. Młodzież naszego Koła osiągała w tych konkursach poważne sukcesy. W pierwszej trójce z reguły był członek naszego Koła Młodzieżowego. W jednym przypadku członek naszego Koła wygrał konkurs wojewódzki i zakwalifikował się do konkursu ogólnopolskiego – był to Piotr Cholewicz. Opiekunem Koła Młodzieżowego był przez wiele lat Janusz Biegaj.
Osobnym rozdziałem w działalności wąbrzeskich filatelistów było organizowanie słynnych „balów filatelistów”. W salach WDK rok rocznie począwszy od końca lat 60 odbywały się bale filatelistów. Z reguły była to pierwsza sobota po balu sylwestrowym. Bale te cieszyły się dużym zainteresowaniem ze strony filatelistów, jak również osób z różnych środowisk z terenu Wąbrzeźna, jak i gości z innych miast: Torunia czy Bydgoszczy. Bilety – zaproszenia z reguły już na początku grudnia były rozprowadzone, chętnych było bardzo dużo. Pamiętam takie lata, kiedy na bal przychodziło nawet ponad 200 osób. Organizatorzy starali się zapewnić gościom różnego rodzaju atrakcje, takie jak wybór najbardziej miłej pani i pana. Były również rozprowadzane losy, można było wygrać koniaki, szampany, torty, pieczone kurczaki. Pamiętam, że na jednym z balów główną nagrodą była żywa gęś z czerwoną kokardą. Właściciel tej nagrody – po jej wylosowaniu miał pewne kłopoty z przechowaniem jej do końca balu. Poprosiliśmy wówczas p. Kozłowskiego, który był pracownikiem Domu Kultury, aby tę gęś przechował do rana w swoich pomieszczeniach. Pamiętam też, że na jednej z zabaw odbyła się licytacja upieczonego prosiaka. Były również na balach różnego rodzaju konkursy połączone akcentem filatelistycznym. Kilka par zgłosiło się do konkursu tanecznego.
Pierwsza para przychodząca na bal punktualnie o godz. 20:00 otrzymywała wiązankę kwiatów, natomiast ostatnia para zjawiająca się na balu za rzekome „spóźnienie” otrzymywała drewniany wałek i trzepaczkę.
Goście bawili się wesoło i sympatycznie, większość do „białego rana”. Niektórzy goście opuszczając po zabawie Dom Kultury rezerwowali już miejsce na następny rok.
W roku 1995 zmarł wieloletni prezes Koła Polskiego Związku Filatelistów w Wąbrzeźnie Zbigniew Paczkowski. Nowym prezesem Koła został Janusz Biegaj, który stanowisko to piastuje do chwili obecnej. W roku 2006 zmarł wieloletni skarbnik Koła Ryszard Grężlikowski. W związku z tym, że żaden z członków Koła na zebraniu nie chciał podjąć się tej funkcji, skarbnikiem został również Janusz Biegaj, który aktualnie łączy te dwie funkcje.
Działalność Koła z uwagi na małą ilość członków – 11 osób, w tym 2 członków zamieszkuje poza Wąbrzeźnem: Golub-Dobrzyń i Brodnica – stała się mniej aktywna. Członkowie Koła odbierają jedynie abonament znaczków na Poczcie. Niektóre walory filatelistyczne Koło po zamówieniu otrzymuje z Zarządu Okręgu w Toruniu. Walory te rozprowadza J. Biegaj.
Janusz Biegaj w ostatnich latach kilka razy wystawiał swoje zbiory w Muzeum przy ulicy 1 Maja, Gimnazjum nr 1 w Wąbrzeźnie, w miejscowym Przedszkolu „Bajka” oraz w Wąbrzeskim Domu Kultury. Janusz Biegaj na przestrzeni ostatnich lat publikował w Nowościach Wąbrzeskich oraz w Gminnych Wieściach artykuły związane z Historią Poczty Polskiej, najdawniejszej, jak i bliższych lat działalności Poczty. Również ukazywały się artykuły o słynnych światowych zbieraczach znaczków pocztowych oraz co ciekawszych znaczkach pocztowych z różnych krajów.
Janusz Biegaj
Prezes Koła PZF w Wąbrzeźnie

Galeria zdjęć